Metale stanowią kluczową grupę pierwiastków w tabeli okresowej, które charakteryzują się specyficznymi właściwościami fizycznymi i chemicznymi. Od metali żelaznych, przez kolorowe, aż po szlachetne – każdy z nich ma unikatowe zastosowanie.

Pierwiastkowe metale w temperaturze pokojowej (poza rtęcią) są krystalicznymi ciałami stałymi. Mają strukturę krystaliczną (metale krystaliczne). Kryształy metaliczne zbudowane są z kationów metali, a elektrony powłoki walencyjnej tworzą tzw. gaz elektronowy.

Metale żelazne

Metale żelazne to zgodnie z nazwą stopy zawierające żelazo. Większość z nich charakteryzuje się magnetycznością. Kiedy mówimy o metalach żelaznych, myślimy przede wszystkim o dwóch kluczowych przedstawicielach tej grupy: stali i żeliwie. Są to materiały, które od lat dominują w budownictwie, dzięki niezrównanej wytrzymałości i uniwersalności.

Stal, dzięki swej plastyczności, często jest wykorzystywana w elementach konstrukcyjnych, takich jak belki, pręty czy wręgi. Żeliwo szare z grafitem płytkowym bywa wykorzystywane do produkcji wanien, grzejników i elementów pieców.

Segregacja i utylizacja tych metali jest nie tylko ekologiczna, ale też ekonomiczna. Warto zbierać je w jednym miejscu, z dala od innych rodzajów odpadów. Następnie można je sprzedać w punkcie skupu złomu.

Metale nieżelazne (metale kolorowe)

Metale nieżelazne (metale kolorowe) to m.in.: miedź, aluminium, cyna oraz cynk.

Miedź to jeden z najbardziej rozpoznawalnych metali, który znalazł zastosowanie w instalacjach elektrycznych i sanitarnych. Jej antybakteryjne właściwości oraz doskonała przewodność czynią miedź idealnym wyborem dla kabli lub rur.

Aluminium, lekkie i stosunkowo odporne na korozję, jest niezastąpione w okładzinach dachowych oraz lekkich konstrukcjach nośnych.

Cyna i cynk to metale mniej oczywiste w domowym zastosowaniu, ale ważne w świecie budownictwa. Cyna często występuje w połączeniu z ołowiem w postaci spoiwa do lutowania, natomiast cynk, dzięki swojej odporności na korozję, jest chętnie wykorzystywany w galwanizacji.

Czy to w postaci warstwy ochronnej na elementach stalowych, czy jako główny materiał w elementach konstrukcyjnych – metale nieżelazne (kolorowe) mają połyskliwy wygląd i dobre przewodnictwo cieplne.

Metale nieżelazne lekkie i łatwo topliwe to np. magnez i aluminium; trudno topliwy jest tytan. Z kolei metale ciężkie i łatwo topliwe to chociażby cynk, ołów i cyna; trudno topliwe są m.in. kobalt i miedź oraz nikiel.

Metale szlachetne

W świecie metali, metale szlachetne takie jak: złoto, platyna, srebro, iryd, osm, pallad, rod i ruten, są uważane za królewskie skarby, nie tylko z powodu wyjątkowej wartości, ale także z racji niebywałych właściwości. Metale szlachetne są bardzo odporne chemicznie. Nie reagują lub bardzo słabo reagują z innymi pierwiastkami. Są odporne na korozję, działanie kwasów (poza wodą królewską), wilgoć i skrajne temperatury. Woda królewska jest mieszaniną stężonego kwasu solnego i stężonego kwasu azotowego, w objętości trzech do jednego.

Jeśli natrafisz na odpady metalowe, w przypadku podjęcia decyzji o sprzedaży warto skonsultować się z ekspertem ds. metali szlachetnych, aby uzyskać ocenę wartości znaleziska.

Przy wywozie odpadów metalowych, takich jak biżuteria czy monety, konieczne jest, by zastosować właściwy kod odpadu. Choć metale szlachetne takie jak złoto czy platyna nie trafiają do typowego kontenera na odpady, ich odpowiednia segregacja i przetwarzanie ma kluczowe znaczenie dla zachowania wartości i właściwości.

Metale lekkie

W świecie metali podział metali na kategorie takie jak metale lekkie, ciężkie, szlachetne itp. jest istotny dla zrozumienia ich zastosowania i właściwości.

Metale lekkie (o gęstości mniejszej niż 4,5 g/cm³) wyróżniają się swoją niską masą i wyjątkowymi właściwościami. Dwa najbardziej rozpoznawalne metale z tej kategorii, aluminium i magnez, cieszą się dużą popularnością w wielu branżach dzięki swojej lekkości, odporności na korozję i doskonałym właściwościom przewodzącym.

Aluminium bywa wykorzystywane w oknach dachowych, systemach wentylacyjnych oraz w niektórych elementach konstrukcyjnych. Magnez z kolei, choć mniej powszechny, może być obecny w niektórych stopach metali, używanych do produkcji mocniejszych i lżejszych komponentów.

Jak w poprzednich przypadkach, tak i tu, bardzo ważną rolę odgrywa recykling – znaczenie klasyfikacji. Każdy metal powinien zostać posegregowany według kodu odpadu.

Wywóz odpadów metalowych jest nierozerwalnie związany z pojęciem takim jak kontener na odpady. Kontener musi być przeznaczony dla takich surowców. Pamiętajmy, że odpowiednie przetwarzanie tych metali pozwala na ich wielokrotne wykorzystanie w przemyśle i chroni środowisko.

Metale ciężkie

Wśród bogatego spektrum rodzajów metali, takich jak metale żelazne, nieżelazne, kolorowe czy szlachetne, metale ciężkie – np. ołów i cynk, rtęć, arsen, kadm – zajmują wyjątkowe miejsce. Są to metale o gęstości większej niż 4,5 g/cm³.

Popularnym użytkowym metalem ciężkim jest ołów. Używa się go np. przy produkcji agregatów prądotwórczych. Ołów jest używany również jako materiał osłonowy przewodów wysokiego napięcia, zapobiegający dostaniu się wody do warstwy izolacyjnej. Ołów chroni tysiące kilometrów podwodnych kabli energetycznych i komunikacyjnych.

Ołów jest metalem toksycznym, dlatego długotrwała ekspozycja na ten pierwiastek jest w stanie doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, zwłaszcza u dzieci. Stąd ważne jest, aby materiały zawierające ołów zostały zabezpieczone i odizolowane od pomieszczeń mieszkalnych. Co więcej, podczas prac remontowych warto zwrócić uwagę na ewentualne opady metalowe, które mogą zawierać cząstki ołowiu.

Cynk natomiast jest powszechnie używany w galwanizacji. Możemy go spotkać na dachach, rynnach i w elementach konstrukcyjnych budynku.

Stopy metali

Stopy są jednorodnymi mieszaninami metali powstałymi przez stopienie ze sobą dwóch lub więcej składników. Mają unikatowy skład chemiczny, niższą temperaturę topnienia w porównaniu z czystymi metalami, są bardziej wytrzymałe, mają dobrą plastyczność i dużą odporność na korozję oraz lepsze właściwości mechaniczne. Zwykle stopy metali efektywnie przewodzą prąd.

Jeśli napotkasz na materiały, które wydają się metalami, ale mają nieco inną teksturę, kolor lub ciężar niż typowe metale, istnieje duża szansa, że masz do czynienia właśnie ze stopem. Aby dokładnie zidentyfikować dany stop, najlepiej jest skorzystać z usług eksperta lub specjalistycznego laboratorium.

Po zidentyfikowaniu stopu, jeśli zdecydujesz się na jego usunięcie, pamiętaj o odpowiednim wywozie odpadów metalowych. Ze względu na specyfikę stopów nie zawsze nadają się one do tradycyjnego recyklingu. Odpady metalowe oczywiście należy posegregować, rozróżniając rodzaje metali.

Bezpieczeństwo podczas prac remontowych z metalami

Metale, choć bardzo użyteczne w wielu aspektach budownictwa, mogą też być pewnym zagrożeniem, jeśli nie zostaną odpowiednio potraktowane. Ostrym metalowym odpadem można bardzo łatwo się skaleczyć, dlatego używaj rękawic ochronnych, jeśli manipulujesz metalowymi elementami. Zawsze używaj odpowiedniej ochrony osobistej, takiej jak maski przeciwpyłowe i okulary ochronne.

Uważaj na iskry i ostre krawędzie! Narzędzia, takie jak szlifierki czy piły do metali, mogą wytwarzać iskry o potencjalnym zagrożeniu pożarowym. Dlatego zawsze pracuj w dobrze wentylowanym miejscu i upewnij się, że w pobliżu nie ma materiałów łatwopalnych.

Bezpieczeństwo powinno być postawione zawsze na pierwszym miejscu. Dzięki wiedzy, przygotowaniu i ostrożności, praca z metalami może być efektywna i bezpieczna.